SALSA : Aslında salsa üzerine yazmadan önce mutlaka El son Cubana hakkında bir şeyler söylemek bir zorunluluktur. Kübalı ulusal şair Nicolas Guillen “El son” için şöyle söylüyor: “El son Küba ruhunu yansıtıyor.”
Küba müzik ve dans türü esas olarak Afrika ve Avrupa’nın müziği ve dansının Küba’da iç içe erimiş halidir. İspanyol sömürgeciliği ve kölecilik bu sentezin oluşmasına yol açmıştır. Köleci-sömürgeciler Küba’ya çıktıktan kısa bir süre sonra burada tek bir Kübalıyı sağ koymadılar. Küba yerlileri İspanyol sömürgeciler tarafından yok edildiler. Afrika’dan getirilen köleler yani Puntos’lar ve onların başına dikilen Guajiras’lar (İspanyol Köylüleri) yeni bir Küba kültürü ortaya çıkardılar. Guajiras’lar dansla pek ilgili değillerdi ancak müzikle ve şarkıyla çok iç içeydiler. Puntos’lar ise müzik ve dansla çok ilgiliydiler. Puntos’ların dinsel gelenekleri yani animist ritüelleri çok güçlüydü ve şartlar ne olursa olsun bundan uzak duramazlardı.
Küba tarihinde çok uzunca bir tarihsel süreçte bireyin kim olduğu, hangi etnisiteden olduğu suratına bakılarak değil, dinlediği (ya da icra ettiği) müziğe ve dansına bakılarak saptanırdı.
Ve süreç içinde Küba’da Afro-Kubano’lar Rumba, Hispanikler ise Danzon denilen dansları tercih ettikleri belirginleşti. Danzon, Fransızların ünlü Contradance’sinden türetilmiş bir salon dansıydı.
1900’lerin başında Küba’nın doğusunda İspanyol şarkı geleneğiyle Afrika vurmalı müzik aletlerinin ağırlığıyla belirlenen yeni bir sentez El son müziği dünyaya geldi. El son müziği tek başına doğmadı, esasında o, dünyaya, ikizi olan El son dansıyla birlikte geldi. O dönemde üst toplumsal kesimler El son’u halkın dinlediği ve dans ettiği müzik ve dans türü olduğundan dikkate almadılar ve El son çok sorun yaşadı. Daha sonraları salsaya dönüşecek bu müzik ve dans türü onlarca yıl sonra Latin Amerika’nın diğer müzik ve dans türleriyle de kaynaşarak Latin Amerika müziğinin ve dansının en önemli öğesi haline dönüştü.
Klasik (yani tipik) El son Cubano ancak 60’lı yıllarda New York’ta yaşayan ünlü müzisyen John Pacheco tarafından yeniden şekillendirilerek “salsa” oldu. Salsa “sos” demektir. Kolombiyalı Cumbia ve Dominikli Merengue’de Pacheco tarafından (ki bunlar El son’dan daha yaşlı olmalarına rağmen) salsa familyasından kabul edildiler. John Pacheco, salsayı kolay tanımlanamayacak bir müzik türü olarak adlandırdığından dolayı onu “sos” olarak ilan etmiştir. 1917’de El son dansını yapanların Küba’da tutuklandıklarına dair gazete haberleri arşivlerde uykudadır. İşte o dönemlerde onu yasaklayanlar daha sonra ona “sahip çıkıp” ondan yüklü miktarda dünyalık kazananlara dönüşmekte hiç zorlanmadılar. Son söz: “İnsan utanan hayvandır”.
Salsa esas olarak ne bir ritim türü adıdır ne de bir danstır. Aslında salsa Afro-Küba işi ritimlerin yani Son, Mambo, Guaguancho, Cha cha cha, Cumbia gibi ritimleri anlatan bir çatı kavramdır. Günümüz salsa müziğinin kökleri öncelikle Danzon’un içinde bulunur. Danzon müziği Afrika perküsyon teknikleriyle Avrupa müziğinin iç içe geçmesinden başka bir şey de değildi.
Salsanın dans olarak New York’ta ortaya çıktığı bir gerçektir. Ancak onu orada stilize edenlerde genellikle Afro-Latinos’lardır. Yani Afrika kökenli Latin Amerikalılardır.
Ancak salsa müziği ve dansı Küba başta olmak üzere Puerto Rico, Venezuella, Kolombiya gibi ülkelerde geliştirilmiş, bir başka deyişle gerçek ruhunu ve rengini bulmuştur. Dans olarak birçok farklı ülkede ruh ve rengini bulduğu için doğal olarak salsanın birçok da farklı stili vardır. Bunlara kısaca bir göz atalım:
SALSA LATİNO VEYA CUMBİA TARZI : Cumbia, tarzı esas olarak tüm salsa varyasyonlarının çatı kavramı olarak anlaşılır. Venezuella, Kolombiya, Meksika, Costa Rica gibi Orta Amerika ve Karibik yöresinde (Küba’da dahil) yapılan tarzıdır. Bu bir çatı kavram olarak kullanılır ve Kolombiya’nın Cumbia dansıyla karıştırılmamalıdır. Latin ve Orta Amerika’da salsa, okullarda öğrenilen bir dans değildir. Bu dans, çeşitli bayram ve şölenlerde meydanlarda oynanılarak öğrenilir. Bu tarzı karakterize eden şey minimum kurallar ve esas olarak da emprovizasyondur. Temel adım ve ilk Vueltas herkes tarafından çok çabuk öğrenilir. Cumbia tarzında vücut kontağı ağırlıktadır. Bu tarzda erkek oldukça dominant yönlendiricidir. Cumbia’da temel adım yana doğru üç veya dört tanedir. Aksanın yapısı sert adımla öne çıkarılır.Üç adım müzik ritmine göre 1,2,3-5,6,7’dir. Dörtlü adımda ise 1,2,3, tap-5,6,7,tap(aksan)’dir. Adım kombinasyonları ve dönüşler basittir. Kadınlar sağdan dönemezler. Dönüşler sırayla erkek-kadın veya kadın-erkek şeklinde yapılır. Tüm dünyada en yaygın yapılan salsa tarzıdır.
DESPELETO : Bu tarzda casino tarzı gibi “De la Calle” işidir; yani, sokak dansıdır. Despeleto spontan vücut flörtü karakterindedir. Ancak burada kapalı pozisyonda dans edilmez tam tersi dans açık pozisyonda yapılır. Bu tarzda kadının Casino tarzındaki durumu ve konumu farklılaşarak “daha fazla” alana ve “hareket özgürlüğü”ne sahip olduğu görülür. Fakat kadın bunun karşılığında daha fazla erotik hareketler yapmakla yükümlenmiştir. Örneğin Tembleque (ritmik olarak kadının tüm vücudunun titremesi) bunun en tipik örneğidir. Despeleto’da temel adım ve temel dönüş yoktur. Müzik dinlenilerek emprovize hareketler ağır basar. Despeleto genellikle Casino ile birleştirilerek yani harmanlanarak yapılır.
PUERTORİCENA : Bu tarz, bir kompromisttir. Yni De la Calle (sokak) emprovizasyonuyla, standart tarzın uzlaşmasıdır. Bu tarzda hareketler yumuşak,şık ve oldukça feminindir. New York’da bu tarz, “Mambo Tipiko” olarak da adlandırılır. Bu tarzın temel özelliği Porto Rico usulü solo adım kombinasyonlarıdır. Figürleri ve dönüşleri Kuzey Amerika çift danslarındaki gibidir. Temel inspirasyon kaynağı ve sayısız dönüşleriyle Kuzey Amerikan “Disco-Fox”a çok fazla benzer. Bu tarzda swing elementleri de net bir şekilde görülür. Casino ve Cumbia tarzlarıyla kıyaslandığında kadın, dansın daha da merkezindedir. Ancak kadın, burada da “seksi”! olmak durumundadır. Elbette bütün kadın dansçıların bu şablona uygun dans etmesi bir zorunluluk değildir. Burada kadının dünya görüşü ve felsefesi her zaman olduğu gibi belirleyicidir. Bu tarz, üç adımlıdır ve hareketin yönü öne doğrudur. Temel adım ilk aksanda atılır. Pedro Gomez’in yarattığı varyasyonda ilk adım birinci aksandadır. Kadının çift ve daha fazla sayıda dönüşü kaçınılmazdır. Bu tarzın sistematik ve tipik hareketi “Cross body lead”dir. Dönüşleri hemen hemen tümü bir çizgi düzeninde pozisyon alınarak yapılır.
LOS ANGELES : Rock’n Roll, cumbia ve Latin-Standart tarzlarının iç içe geçmişidir. Salsa türlerinin içindeki show dans tarzıdır. Hareketleri açısından oldukça “keskin” ve “sürat”lidir. Los Angeles tarzı oldukça agresif ve maçodur. Bazen bazıları tarafından akrobatik hareketlerle “sirk” gösterisine dönüştürülür. Herhalde bu özellik bu tarzın adını aldığı kültürden kaynaklanır.
MAMBO-SALSA : Klasik standart dans okulu tarzıdır. Bu tarza “Latin-Standart” tarz da denir ve turnuva dansı karakterlidir ve zaten bu şekilde türetilmiştir. Figürler ve adımlar en ince ayrıntısına kadar stilize edilmiştir. Emprovize yanı çok zayıftır. Spor ve Show karakterlidir.
Salsada yapılması ve yapılmaması gerekenler
1. Her zaman değişik partnerlerle ve her seferinde en azından bir kere daimi partnerinizle dans edin.2. Tek bir yere ve tek bir partnere bağlı kalmadan, sportmence pratik yapın.
3. Erkekler, partnerinizi, kollarınız ve dirseklerinizin diğer çiftlerinkilerle çarpışmamasına dikkat ederek, kalabalık içinde yumuşakça yönlendirin.
4. Kötü dans huylarını yapmanın bunları bırakmaktan daha kolay olduğunu hatırlayın. Öğrenirken bile kısa yollara kaçmayın.
5. İyi bir dansçı olmak için, düşünceniz ayaklarınızda olmadan dans edebilmelisiniz. Ayaklarınız müziğin ritmine cevap vermelidir; açık bir çaba göstermeden müziği takip edebilmelisiniz.
6. Kendine güvenin oyunun adı olduğunu hatırlayın; kendine güven sadece bilgi ve pratikle gelir.
7. Hafiflemeye çalışın. Bu hayatidir. Basit adımlarla pratik yapmak, özellikle kendi başınıza pratik yapmak, hafiflemeyi öğrenmenin iyi bir yoludur.
8. Ayaklarınızı, partnerinizin yolunun üzerinde tutmayın. Basit adımları doğal olarak yapmaya başladıktan sonra, dans repertuarınızı geliştirmek ve daha fazla ilginçlik ve eğlence için değişik adımlar öğrenin.
9. Kötü dans ettiğiniz için özür dilemeyin, dansınızı geliştirin.
10. Erkekler, partnerinizin takip edemeyeceği karışık adımlar yapmaya çalışmayınız. Partneriniz sizin dansınızdan etkilenecektir ama bir dahaki sefere daha sade adımlarla dans eden fakat kendini rahatsız hissettirmeyen biriyle dans edecektir.
11. Dans etmeyi bilmediğiniz için danstan nefret ettiğinizi söylemeyin.
12. Uzunsanız, dizlerinizi kırarak veya sarkarak kısa gözükmeye çalışmayın, bu duruşunuzu bozar.
13. Ciddi olmayın, piste çıktığınızda iş suratınızı ofiste bırakın.
14. Ön tarafı çok geniş korsajlar veya süslü giysiler giymeyin. İlgi çekersiniz ama, doğru yönde değil.
15. Kısaysanız, parmaklarınızın ucunda dans ederek uzun gözükmeye çalışmayın; bu adımlarınızı kısaltır ve takip etmenizi güçleştirir.
16. Seyirciler için dans etmeyin, partnerinize konsantre olun.
17. Rahat, kolay ve doğal olarak hareket edin, hareketsiz kalmayın.
DANS EDERKEN HATIRLAMANIZ GEREKEN ÖNEMLİ ŞEYLER
1. Ritim, dans etmek için en önemli öğedir. Bunun anlamı, bütün şarkı boyunca vuruşlarda (beat) dans etmeniz gerekir ki bu da dansın en basit temelidir. Vuruşları öğrenmek en zorudur. Salsa müziği dinlerken 8 sayımlı vurguyu bulmaya çalışın.
2. Partnerinizle dönüşleri bir noktaya odaklanarak yapmak gayet yardımcı olur. Bir kişi dönüş yaparken bir noktaya odaklanmak dönüşün daha kolay ve baş dönmesi olmadan yapılmasını sağlar. Mesela, partnerinizin yüzüne veya omuzlarına odaklanarak, gözünüzü dönüş bitene kadar bu noktada tutmalısınız.
3. Partnerinizle dans ederken direnç önemli bir olgudur. Salsa yaparken, farkedilir fakat yumuşak itme ve çekmeler yapılır. Bu itme ve çekmeleri parmak uçlarınızla yapmalısınız. Partnerinizi iter ve çekerken ön kolunuzda kuvvetli bir direnç olmasına dikkat edin. Direnç için ön kollarınızı kullanmalısınız, omuzlarınızı değil.
4. Dans ederken partnerinizle göz kontağınızın olması bir gerekliliktir. Göz kontağı, dansın yumuşak ve daha asil akmasını sağlar. Ayrıca mimiklerle yapacağınız işaretle, dansın yönlendirilmesi konusunda partnerinize kolaylık sağlarsınız.
5. Bayanlar, takip ederken bekleme yapmayın. Büyük bir problem, bazı bayan dansçıların hareketleri yaparken bekleme yapmasıdır. Bu liderlik eden erkeğe tepki veriyormuş gibi gözükür.
6. Dans adımlarınızın büyüklüğünü azaltın. Adımlarınızı yarım ayakla bir ayak arasında yapın. Adımlarınızı kısaltmak size daha iyi kontrol ve denge verecektir. Stiliniz muhtemelen daha iyi görünecektir.
SALSA KALORİ CETVELİ
Salsa dansı vücudun hareket ettirilmesi için büyük bir fırsattır. Aynı zamanda salsa yaparken vücudunuzdaki serotonin değerleri yükseldiği için genel olarak kendinizi daha iyi hissedersiniz. Dans adımlarınıza ve partnerinize ve müziğin ritmine odaklandığınız için günlük stresinizi atar ve rahatlarsınız. Sosyal olarak bir çok değişik yaş ve kültür grubundan insanlarla tanışır ve sosyalleşirsiniz.
Salsa Yaparak Kaç Kalori Yakarsınız? Kilonuz ve Kaç Dakika Yaptığınıza Bakarak Kaç Kalori Yaktığınızı Görebilirsiniz
dk/kg | 45 kg. | 50 kg. | 55 kg. | 60 kg. | 65 kg. | 70 kg. | 75 kg. | 80 kg. | 85 kg. | 90 kg. | 95 kg. | 100 kg. |
5 | 22 | 24 | 26 | 29 | 31 | 34 | 36 | 39 | 41 | 43 | 46 | 48 |
10 | 43 | 48 | 53 | 58 | 63 | 67 | 72 | 77 | 82 | 87 | 91 | 96 |
15 | 65 | 72 | 79 | 87 | 94 | 101 | 108 | 116 | 123 | 130 | 137 | 144 |
20 | 87 | 96 | 106 | 116 | 125 | 135 | 144 | 154 | 164 | 173 | 183 | 192 |
25 | 108 | 120 | 132 | 145 | 156 | 168 | 180 | 193 | 205 | 217 | 229 | 241 |
30 | 130 | 144 | 159 | 173 | 188 | 202 | 217 | 231 | 246 | 260 | 274 | 289 |
35 | 152 | 169 | 185 | 202 | 219 | 236 | 253 | 270 | 287 | 303 | 320 | 337 |
40 | 173 | 193 | 212 | 231 | 250 | 274 | 289 | 308 | 327 | 347 | 366 | 385 |
45 | 195 | 217 | 238 | 260 | 282 | 303 | 325 | 347 | 368 | 390 | 411 | 433 |
50 | 217 | 241 | 265 | 289 | 313 | 337 | 361 | 385 | 409 | 434 | 457 | 481 |
55 | 238 | 265 | 291 | 318 | 344 | 371 | 397 | 424 | 450 | 477 | 503 | 529 |
60 | 260 | 289 | 318 | 347 | 375 | 404 | 433 | 462 | 491 | 520 | 548 | 577 |
75 | 325 | 361 | 397 | 434 | 469 | 505 | 541 | 578 | 614 | 650 | 686 | 722 |
90 | 390 | 433 | 477 | 520 | 563 | 606 | 650 | 693 | 737 | 780 | 823 | 866 |
105 | 455 | 506 | 556 | 607 | 657 | 707 | 758 | 809 | 860 | 910 | 960 | 1011 |
120 | 520 | 578 | 636 | 694 | 751 | 809 | 866 | 924 | 982 | 1040 | 1097 | 1155 |
Salsa Enstrümanlar
Plastik, fiberglas ya da doğal calabash (bir çeşit sukabağı) kullanılarak yapılan, bir yüzü tırtıklı bir enstrüman. Tırtıklı yüzüne tahta bir çubuk sürtülerek çalınır. Şişeye benzeyen ve kilden yapılan udu guirosu dan, Afrika udu davuluna benzeyen bir ses alınır | İkişer telli üç set telden oluşan küçük bir geleneksel Küba gitarıdır. Tres çalındığında, metalik bir tını duyulur. Bu romantik ses Küba son müziğinin ve salsanın değişmez tınısıdır |
Biribirine vurularak çalınan iki tahta çubuktan oluşur. Afro-Küba müziğin iskeletini oluşturun ritimleri yaratan enstrümandır. Clave olmadan salsa ve bir çok diğer Afro-Küba müziği yapılamaz | Farklı boylarda iki küçük davulun birbirine bağlanmasıyla oluşan bir enstrüman. Diz arasına konularak elle çalınır. Hemen hemen bütün latin müziklerinde kullanılır |
Ahşaptan yapılan bir çeşit Afrika davulu. Bacakların arasına konularak çalınır ve çok zengin ve derin bir tonda ses üretir. Kenarlarına vurulduğunda ise çok güçlü bir tiz alınabilir | Yuvarlak bir sukabağının etrafına ağ şeklinde örülmüş boncuklardan oluşur. Sallandığında ritim oluşturur. Geleneksel shekere calabash kabağının etrafına değişik boylarda boncuklar örülerek yapılır ancak günümüzde fiberglas kullanılmaktadır |
Brezilya kökenli bir bas davulu. Samba müziğin kalp atışıdır. | Maracas, elle sallayarak çalınan ve çok güçlü ses çıkaran bir enstrümandır. Orjinal maracasda sukabağının içine zeytin çekirdeği yerleştirilir ancak günümüzde genellikle plastik ya da ahşap gövdeli, içlerinde plastik boncukları olan maracaslar üretilmektedir |
Bir çift kuvvetli ses veren prinç metalinden yapılmış davuldan oluşur. Davullar ayakların üzerinde durur ve bu şekliyle timbales latin müziğin markası olmuştur. Latin müziğin efsanevi ismi "El Rey" Tito Puente'nin çaldığı enstrümandır. | Çan olarak da bilinir. Çan şeklinde bir metale tahta bir çubukla vurularak çalınır. Halkın Küba sokaklarında düzenlediği karnavallarda, ineklerin boyunlarından çıkardıkları çanları, bir sopa ile çalmalarıyla bulunmuş bir enstrümandır. |
Birbirine metal bir çubukla bağlanmış iki koniden oluşan bu enstrüman bir çok Brezilya samba müziğinde kullanılır | Tipik Güney Amerika flütü. Bambudan yapılır. Üzerinde bulunan deliklere üflerken, delikleri açıp kapamayla çalınır. |
Tahta bir kutudur. Bacaklar arasında elle vurularak çalınır.. Eski Rumbalarda sıkça kullanılırdı | Kum saati şeklinde, kayışla bacaklara bağlanarak, diz üzerinde çalınan bir Nijerya davuludur. Küba müziğinde sıkça kullanılır |